vrijdag 4 november 2011

Ja-maar...Huh?! De techniek van het omdenken - Berthold Gunster

“Voor de pessimist is het glas halfleeg. Voor de optimist is het halfvol. Dit boek gaat uit van een derde benadering: waar is de kraan?”

Oh jongens, ik heb toch zo’n leuk boek gelezen voor deze week. Geen roman, maar een doe-boek. Voor iedereen die gemakkelijker tegenover problemen wil komen te staan, die humor in het dagelijks leven wil brengen en die af wil van het eeuwige “ja-maar...”. Die bevrijd wil zijn van ‘wat zou moeten’ en met een open geest wil kijken naar ‘wat zou kunnen’.

Op een bijeenkomst van mijn werk kregen we bij het afscheid allemaal het kleine boekje “Ja-maar... Omdenken. Kijk- denk-creëer” van Berthold Gunster.

Het bleek een ongelooflijk positief en humorvol boekje. Met foto’s en teksten die aangeven dat je op een heel andere manier tegen problemen aan kunt kijken. Want wat is een probleem nu eigenlijk? Niet meer dan een feit. Het gaat er om welke betekenis je eraan geeft, wat je ermee doet. Van ja-maar naar ja-en.

Hilarische voorbeelden staan erin, zoals dat van die beer in de woonkamer.  

“Een probleem is voor ons zoiets als een beer in je huiskamer. Beer weg, probleem weg. Simpel. De werkelijkheid is (helaas) complexer. Een probleem bestaat namelijk altijd uit twee dingen. Als je iets als een probleem ervaart, komt dat doordat je ten eerste een idee of wens hebt over hoe de werkelijkheid zou moeten zijn en ten tweede een waarneming van de werkelijkheid die daar niet mee overeenstemt. De beer lijkt het probleem, maar bij nauwkeuriger bestudering bestaat het werkelijke probleem uit twee factoren: de wens in leven te blijven én de aanwezigheid van de beer. Als ons doel was een beer te vangen, opgegeten te worden door een heuse beer (kicken!) of een fotoshoot te organiseren met bijzondere huisdieren, dan was de beer niet ‘het probleem’ geweest maar ‘de bedoeling’. De beer betekent op zichzelf niets. Een beer is een beer. Een feit. En niet per definitie een probleem.
Overigens. Om het vanuit een ander perspectief te bekijken. Voor een net uit zijn winterslaap ontwaakte beer met gezonde honger kan jouw aanwezigheid weleens de oplossing zijn.”

Vol van dit boekje liep ik binnen bij buurvrouw M. Dit moest zij lezen! Natuurlijk kende ze dit al (ergens lukt het me nooit om de eerste te zijn met zoiets) en ze had zelfs “Ja-maar...Huh?! De techniek van het omdenken” van deze zelfde meneer Gunster in de kast staan. Meteen geleend dus dat boek.

Waar het kleine weggeefboekje foto’s en uitspraken laat zien (zoals die geweldige foto van een upside down world map, waar Europa rechts onderin weggemoffeld lijkt, helemáál niet meer het centrum van de wereld en waarop Nederland nauwelijks meer te vinden is) gaat  “Ja-maar...Huh?! De techniek van het omdenken” over de theorie achter het idee van omdenken.

Omdenken (dacht om, omgedacht)
(denk)techniek om problemen te transformeren in mogelijkheden, syn. ja-en-denken; vgl. tegenoverg. ja-maar-denken, denken in termijn van bedreigingen, beren-op-de-weg.

Vastdenken (dacht vast, vastgedacht)
manier van denken waarbij problemen alsmaar groter worden, van de regen in de drup komen, wederk. zichzelf vastdenken, in zijn eigen denken verstrikt raken, vgl. tegenoverg. omdenken, problemen in mogelijkheden veranderen.

Het idee van het omdenken gaat uit van vier verschillende strategiën om van een probleem een bedoeling te maken: liefde, werk, strijd en spel. Elke situatie vraagt om een andere strategie. De strategie van de liefde bestaat uit wachten, accepteren, bekrachtigen of respecteren. Die van werk uit doorzetten, focussen of terugdenken. De strategie van de strijd uit elimineren, importeren, collaboreren of verleiden en die van het spel tenslotte uit etaleren, rolverwisselen, ontregelen en omkeren. Het staat vol met voorbeelden en je wordt aangespoord om deze voorbeelden vooral te stelen, te jatten en te imiteren.

“Het gaat er niet om dat jij origineel bent, het gaat om het creëren van originele situaties. Doe dus maar gewoon na. Copy-paste.” p. 240

Helemaal blij word ik van dit boek. Nog één leuk voorbeeld:

“Een vader-en-zoonverhaal. De vader woont in Irak, de zoon in New York. De vader wil aardappels planten en heeft eigenlijk de hulp van de zoon nodig. Hij vraagt hem of hij niet een tijdje naar Irak kan komen om te helpen het veld om te ploegen. De zoon antwoordt: ‘Pa, dat is niet nodig, ik los het wel voor je op, komt goed.’ De zoon stuurt vervolgens een mailtje naar zijn vader: ‘Heb je het goed onthouden: dit jaar geen aardappels poten? Je weet wat er onder de grond zit. Denk eraan, met niemand over praten! Ik ben over een paar maanden thuis. Bespreken we alles.’ Het Amerikaanse leger onderschept het mailtje, stuurt een patrouille naar het aardappelveld van de vader en ploegt het grondig om. Daags erna kan vader de aardappels poten.” p. 180

Ik neem me voor om het eens in de praktijk te gaan proberen. Beginnend met het omkeren van twee begrippen. Vanaf nu noem ik een probleem niet meer ‘een probleem’, maar ‘de bedoeling’. Dit doe ik ook met ‘ondanks’ en ‘dankzij’.

Want zou het niet heerlijk zijn om lichter, speelser en leuker om te gaan met de werkelijkheid,  die soms zwaar, lastig en verdrietig is? Ik probeer het gewoon. Wie doet er mee?

1 opmerking:

  1. Hoi Dorine,

    Leuk dat je zo enthousiast bent over dit boek. Ik heb zelf veel gehad aan de woorden van Katie Byron, die iets soortgelijks doet. Kijk op http://www.viervragen.nl/

    groetjes,

    Dorothé

    BeantwoordenVerwijderen