En toen was het ineens al dinsdagavond en had ik nog nauwelijks een letter gelezen in Begeerte heeft ons aangeraakt van Ben Natter, het boek dat ik vandaag wilde beschrijven. Overigens ook niet in enig ander boek. De oorzaak? Een lang weekend weg met vriendinnen, waarin elke minuut vol zat met wandelen, musea, marktjes, slappe lach en veel, heel veel bijkletsen. Ongelooflijk leuk natuurlijk, maar ik begon hem wel een beetje te knijpen.
Opnieuw dan maar naar mijn eigen boekenkast om het dunste boekje uit te kiezen dat er in stond. En dat bleek Oeroeg van Hella Haasse.
Nu lijkt dat wel een beetje op het fenomeen waar ik eigenlijk zo’n hekel aan heb: zodra een schrijver sterft, staan zijn of haar boeken ineens weer in de top-10. Net zoals de liedjes van Michael Jackson ineens weer op 1 stonden na zijn dood..... Het zou bijna een reden zijn om Oeroeg niet te lezen. Ik deed het toch.
Een mooi boek over diepe vriendschap, klassenverschil en verlies. Met prachtige beschrijvingen van de tropische natuur van Nederlands-Indië, waarbij ik me kan voorstellen dat die voor mensen die daar gewoond hebben, heimwee opwekken.
De ik-persoon, een Nederlandse jongen, groeit op op de plantage Kebon Djati, waar zijn vader administrateur is. Het gezin is niet warm of hecht, met een ziekelijke en afstandelijke moeder en een vader die altijd aan het werk is. Oeroeg is zijn vriend, zijn zielsverwant, zijn “broer”. Met slechts een paar weken verschil in leeftijd, beleven Oeroeg - een inlandse jongen en zoon van zijn vaders mandoer (opzichter) - en hij hun hele jeugd samen.
De vriendschap tussen de jongens is hecht en oprecht en voor de ik-persoon is het verschil in klasse en ras totaal niet aanwezig. Oeroeg echter, veel eerder volwassen en minder naïef dan de ik-persoon, heeft vanaf het begin door dat er een -tussen hen onuitgesproken - afstand bestaat, zoals die er altijd was tussen de Nederlanders en de inlanders.
Is dat het voorrecht van de “upper class”? Dat je oprecht kunt doen alsof de verschillen niet bestaan? Want voor degene in de “lower class” is het volgens mij altijd feilloos duidelijk wat er ongelijk is aan de situatie.
Mooi is de beschrijving van het verschil in lichamelijkheid tussen de ik-persoon en Oeroeg. Je ziet de slungelige stijve Hollander bijna voor je, in schril contrast met de lenige en soepele inlander.
“Oeroeg haalde zijn schouders op. Hij zat nu op zijn hurken - alleen al het gemak waarmee hij zijn hele lichaam losjes op de bal van zijn voeten liet balanceren en de ontspannen lijn van schouder, rug en heupen verrieden zijn herkomst.” p. 77
Jarenlang blijven de beide jongens onafscheidelijk, tot het leven hen uiteindelijk een andere kant uit laat gaan. Nadat de ik-persoon na de HBS naar Nederland vertrekt om daar te gaan studeren, zullen ze elkaar nooit weer zien. Bij het afscheid wordt duidelijk dat Oeroeg afstand heeft genomen van de Nederlanders en dat de ik-persoon bij de “vijanden” hoort.
Een mooi boek met een droevig einde. De ik-persoon die bij zich bij terugkomst in Nederlands-Indië realiseert, dat hij niet weet of hij echt thuiskomt.
“Kebon Djati is een herinnering, ook het internaat, en Lida; Abdullah en ik gaan elkaar zwijgend voorbij, en Oeroeg zal ik nooit meer ontmoeten. Het is overbodig toe te geven dat ik hem niet begreep. Ik kende hem, zoals ik Telaga Hideung kende - een spiegelende oppervlakte. De diepte peilde ik nooit. Is het te laat? Ben ik voorgoed een vreemde in het land van mijn geboorte, op de grond vanwaar ik niet verplant wil zijn? De tijd zal het leren.” p. 105
Opnieuw dan maar naar mijn eigen boekenkast om het dunste boekje uit te kiezen dat er in stond. En dat bleek Oeroeg van Hella Haasse.
Nu lijkt dat wel een beetje op het fenomeen waar ik eigenlijk zo’n hekel aan heb: zodra een schrijver sterft, staan zijn of haar boeken ineens weer in de top-10. Net zoals de liedjes van Michael Jackson ineens weer op 1 stonden na zijn dood..... Het zou bijna een reden zijn om Oeroeg niet te lezen. Ik deed het toch.
Een mooi boek over diepe vriendschap, klassenverschil en verlies. Met prachtige beschrijvingen van de tropische natuur van Nederlands-Indië, waarbij ik me kan voorstellen dat die voor mensen die daar gewoond hebben, heimwee opwekken.
De ik-persoon, een Nederlandse jongen, groeit op op de plantage Kebon Djati, waar zijn vader administrateur is. Het gezin is niet warm of hecht, met een ziekelijke en afstandelijke moeder en een vader die altijd aan het werk is. Oeroeg is zijn vriend, zijn zielsverwant, zijn “broer”. Met slechts een paar weken verschil in leeftijd, beleven Oeroeg - een inlandse jongen en zoon van zijn vaders mandoer (opzichter) - en hij hun hele jeugd samen.
De vriendschap tussen de jongens is hecht en oprecht en voor de ik-persoon is het verschil in klasse en ras totaal niet aanwezig. Oeroeg echter, veel eerder volwassen en minder naïef dan de ik-persoon, heeft vanaf het begin door dat er een -tussen hen onuitgesproken - afstand bestaat, zoals die er altijd was tussen de Nederlanders en de inlanders.
Is dat het voorrecht van de “upper class”? Dat je oprecht kunt doen alsof de verschillen niet bestaan? Want voor degene in de “lower class” is het volgens mij altijd feilloos duidelijk wat er ongelijk is aan de situatie.
Mooi is de beschrijving van het verschil in lichamelijkheid tussen de ik-persoon en Oeroeg. Je ziet de slungelige stijve Hollander bijna voor je, in schril contrast met de lenige en soepele inlander.
“Oeroeg haalde zijn schouders op. Hij zat nu op zijn hurken - alleen al het gemak waarmee hij zijn hele lichaam losjes op de bal van zijn voeten liet balanceren en de ontspannen lijn van schouder, rug en heupen verrieden zijn herkomst.” p. 77
Jarenlang blijven de beide jongens onafscheidelijk, tot het leven hen uiteindelijk een andere kant uit laat gaan. Nadat de ik-persoon na de HBS naar Nederland vertrekt om daar te gaan studeren, zullen ze elkaar nooit weer zien. Bij het afscheid wordt duidelijk dat Oeroeg afstand heeft genomen van de Nederlanders en dat de ik-persoon bij de “vijanden” hoort.
Een mooi boek met een droevig einde. De ik-persoon die bij zich bij terugkomst in Nederlands-Indië realiseert, dat hij niet weet of hij echt thuiskomt.
“Kebon Djati is een herinnering, ook het internaat, en Lida; Abdullah en ik gaan elkaar zwijgend voorbij, en Oeroeg zal ik nooit meer ontmoeten. Het is overbodig toe te geven dat ik hem niet begreep. Ik kende hem, zoals ik Telaga Hideung kende - een spiegelende oppervlakte. De diepte peilde ik nooit. Is het te laat? Ben ik voorgoed een vreemde in het land van mijn geboorte, op de grond vanwaar ik niet verplant wil zijn? De tijd zal het leren.” p. 105
Mooi dat zinnetje: "op de grond vanwaar ik niet verplant wil zijn ". Blijft doorgingen in mijn hoofd.
BeantwoordenVerwijderenAl lezende kwam de vraag bij me op of het boeken lezen voor jou nu veranderd is, nu je het gekoppeld hebt aan je eigen opdracht om er een blog over te schrijven. En als je antwoord "ja" is, is de voorspelbare vervolgvraag: ja maar hoe dan?
Marjan
Jammer dat alleen een volmondig "ja" niet voldoende is ;-). Het lezen op zich is niet anders, als wel het nadenken over wat ik lees. Ik vergelijk de boeken in mijn hoofd met andere boeken die ik ooit gelezen heb of koppel het aan gedachten die me bezig houden. Iets meer bezinning dus, in plaats van alleen maar lezen en doorgaan. Enne... mooi hè, dat "op de grond vanwaar ik niet verplant wil zijn." Dat vind ik echt een aanwinst, dat de zinnen die bij me binnenkomen nu ook op deze blog komen te staan. En dus niet vergeten worden!
BeantwoordenVerwijderen